Haringvlietbrug

De Haringvlietbrug is een zogeheten basculebrug, waarbij de brug functioneert als een soort wip. Het brugdek (het val) en de bascule (contragewicht) houden elkaar in evenwicht. Twee elektromotoren brengen de brug in beweging tot net voorbij het kantelpunt, waarna de zwaartekracht haar werk doet. Hierdoor kost het relatief weinig energie om de brug te openen en te sluiten.

De basculekelder
Het bewegingswerk van de Haringvlietbrug bevindt zich in de basculekelder. Deze 16 meter diepe kelder onder de brug dankt haar naam dus aan het contragewicht, de bascule, dat naar beneden gaat wanneer de brugklep omhoog gaat. Het contragewicht zit bij de Haringvlietbrug vast aan de achterzijde van de brugklep, in de ballastkist. Dit bestaat uit ballast in de vorm van staal en beton. Zodra de elektromotoren de brug in beweging hebben gezet, beweegt de ballastkist met het tandwiel (ook wel rondsel genoemd) over de 22,5 meter lange tandradbaan, tandje voor tandje naar beneden waarmee de brugklep omhoog gaat. De brugklep draait met een grote as die in de hoofddraaipunten is bevestigd.

Comfortabel rijden over de klep
Wanneer de brugklep gesloten is, is het zaak dat de klep enerzijds goed wordt ondersteund, en anderzijds voor voldoende demping zorgt wanneer het zware verkeer eroverheen rijdt. Daarom zijn er in de steunpunten van de brug enorme stalen opzetstelten (een soort steunpunten) met veren ingebouwd, in vaktermen schotelveren genoemd. Deze schotelveren zorgen voor demping en een stabiele ligging van de brugklep.

De steunpunten van het brugdek moeten flink wat gewicht kunnen dragen. In gesloten positie rust de brugklep aan de voorzijde op de oplegpijler en aan de achterzijde op de draaipuntconstructie. Maar als de brug open is, komt het volledige gewicht van de 2 miljoen kilo wegende constructie alleen op de draaipuntconstructie te liggen. Hierop moet de draaipuntconstructie berekend zijn.

Vakmanschap bij montage op locatie
Bij ons in Groningen werden alle onderdelen van het bewegingswerk van de Haringvlietbrug gefabriceerd. Waaronder de draaipunten met een gewicht van 9.000 kilo per stuk, de opzetstelten (25.000 kilo) met veerbuffers en schotelveren. Maar ook alle trappen, bordessen en het leuningwerk voor de inrichting van de kelder werden hier gemaakt zodat onderhoudsmonteurs overal veilig bij konden. In de fabriekshal werden de stalen onderdelen op maat gemaakt en aan elkaar gelast. Ook de beide elektromotoren kwamen hier vandaan. Bij Hollandia op de werf in Krimpen aan den IJssel werden de stalen brugklep, de ballastkist en de tandradbaan gefabriceerd en werden de motoren aan de brug gemonteerd.

Werkplaats Machinefabriek Rusthoven
De 2 elektromotoren
Het afstellen van het bewegingswerk was zeker gezien de enorme afmetingen van de brug én de strenge nauwkeurigheidseisen, om flink wat vakmanschap bij de montage op locatie. Elke positie van de brugklep, van vlak liggend in gesloten toestand tot bijna rechtop in open toestand, vergt een afstelling op maat. De afstelling van de tandradbaan kon pas op locatie gebeuren wanneer de brugklep met ballastkist was ingehesen. Dit werk nam 10 dagen in beslag waarbij er 24 uur per dag werd doorgewerkt. Een flinke klus, die weleens vergeleken wordt met het bouwen van een Zwitsers uurwerk in een kathedraal.

Bediening voor hoge scheepvaart
Naast het sloopwerk van de oude betonnen en stalen constructies, het verstevigen van het betonwerk en het inbouwen van alle technische installaties, is het vernieuwen van het bewegingswerk van de brug dus een flinke klus geweest. We voerden deze werkzaamheden uit in de 8-weekse afsluiting van de brug. In de periode daarna voerden we de noodzakelijke testen van de technische installaties uit, zodat de brug veilig kan worden bediend.